БҰҰ-ның арнайы тергеу комиссиясы сейсенбі күні Израиль Газа секторында геноцид жасады және премьер-министр Биньямин Нетаньяху қоса алғанда, жоғары лауазымды израильдік шенеуніктер осы әрекеттерге арандатты деген қорытындыға келді, деп хабарлайды Alashorda.kz ақпараттық агенттігі bbc.com сілтеме жасап.
Израильдің Сыртқы істер министрлігі бұл баяндаманы түбегейлі жоққа шығарып, оны құрастырушыларды біржақтылықпен және ХАМАС-тың баяғыда әшкереленген жалған ақпаратын қайталаумен айыптады.
Баяндамада мұны дәлелдеу үшін жаппай кісі өлтіру, гуманитарлық көмекті бөгеп тастау, мәжбүрлі көшіру және бедеулікті емдейтін клиниканы жою сияқты мысалдар келтірілген. Бұл – құқық қорғау ұйымдары мен басқа да құрылымдардың дәл сондай қорытындысына сәйкес келеді.
Оккупацияланған палестиналық аумақтағы тәуелсіз халықаралық тергеу комиссиясы халықаралық гуманитарлық құқық пен адам құқықтарының барлық болжамды бұзылуларын тергеу үшін 2021 жылы БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі кеңесі тарапынан құрылған.
«Газа секторында геноцид болып жатыр, — деді Оккупацияланған палестиналық аумақтар бойынша тергеу комиссиясының төрайымы әрі Халықаралық қылмыстық соттың бұрынғы судьясы Нави Пиллай. — Бұл жантүршігерлік қылмыстардың жауапкершілігі соңғы екі жылға жуық уақыт бойы нақты мақсатпен — Газадағы палестиналық топты жою үшін геноцид науқанын ұйымдастырған Израиль билігінің жоғарғы эшелондарына жүктеледі».
Израиль комиссиямен ынтымақтасудан бас тартты. Женевадағы Израильдің дипломатиялық миссиясы комиссияны Израильге қарсы бағытталған саяси ұстанымы бар деп айыптады.
Израильдің Сыртқы істер министрлігі бұл баяндаманы «бұрмаланған және жалған» деп атап, оны түбегейлі жоққа шығаратынын мәлімдеді. Израиль СІМ-і комиссияның үш сарапшысын «ХАМАС өкілдері» деп айыптап, олардың «тек ХАМАС-тың басқа тараптар арқылы таратылып, қайталанған жалған ақпараттарына сүйенгенін» айтты. Министрлік ол деректердің «толығымен әшкереленгенін» де атап өтті.
«Баяндамадағы жалған мәліметтерге мүлде қайшы, геноцид жасауға талпынған тарап — ХАМАС. Олар 1200 адамды өлтіріп, әйелдерді зорлап, тұтас отбасыларды тірідей өртеп жіберді және барлық еврейлерді өлтіруді өздерінің ашық мақсаттары ретінде жариялады», — делінген Израильдің сыртқы саясат ведомствосының мәлімдемесінде.
Израиль бұған дейін де комиссияны біржақтылықта айыптаған. 2022 жылы комиссия мүшелерінің бірінің әлеуметтік желілерді «еврей лоббиі бақылайды» деген сөзі жанжалға себеп болды.
«Біз әлеуметтік желілерге қатты ренжуліміз, себебі оларды еврей лоббиі немесе бізді қаралауға орасан зор қаражат құйып отырған белгілі бір үкіметтік емес ұйымдар айтарлықтай бақылайды», — деген еді үш жыл бұрын комиссия мүшесі Милун Котари.
Сол кезде әлемнің түкпір-түкпірінен келген он алты еврей ұйымы БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі кеңесінің төрағасына хат жолдап, Израильдің іс-әрекеттерін тергеу жөніндегі комиссия мүшелерін еврейлер мен еврей мемлекетіне қатысты қорлайтын пікірлеріне байланысты қызметінен шеттетуге шақырған.
Хатта Нави Пиллай кеңес төрағасы Федерико Виллегас Милун Котаридің жария сөздері «еврей халқын стигматизациялау ретінде орынды қабылдануы мүмкін екенін, ал бұл… кез келген антисемитизм көрінісінің негізінде жатқанын» мойындады.
Өз кезегінде Пиллай өзінің бейтараптығын мәлімдеп, комиссия мүшелеріне жасалған «жеке шабуылдарды» айыптады. Ол мұндай сөздер «әдейі контекстен жұлып алынды» деді, бірақ бұл айыптауды негіздеп түсіндірмеді. Комиссияның тағы бір мүшесі Кристофер Сидоти болса, «антисемитизм жөніндегі айыптауларды тойдағы күріш шашқандай оңды-солды тастай береді» деп айтты.
Израиль бұған дейін де комиссияны біржақтылықта айыптаған. 2022 жылы комиссия мүшесінің әлеуметтік желілерді «еврей лоббиі бақылайды» деген сөзі үлкен дау туғызды.
«Әлеуметтік желілерге қатты ренжуліміз, себебі оларды еврей лоббиі немесе бізді қаралауға орасан қаржы жұмсап отырған кейбір ҮЕҰ айтарлықтай бақылауда ұстап отыр», — деген еді үш жыл бұрын комиссия мүшесі Милун Котари.
Осыдан кейін әлемнің әр түкпірінен он алты еврей ұйымы БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі кеңесінің төрағасына хат жолдап, Израильге қатысты комиссия мүшелерінің еврейлер мен еврей мемлекетіне бағытталған қорлайтын сөздері үшін оларды қызметінен шеттетуге шақырды.
Кеңес төрағасы Федерико Виллегастың атына жолданған хатта Милун Котаридің мәлімдемесі «еврей халқына стигма жапсыру ретінде қабылдануы мүмкін, ал бұл кез келген антисемитизмнің түпкі негізі» екені айтылды.
Нави Пиллай өз кезегінде өзінің бейтарап екенін алға тартып, комиссия мүшелеріне қарсы «жеке шабуылдарды» айыптады. Оның айтуынша, бұл сөздер «әдейі контекстен жұлып алынған», бірақ ол бұл пікірін нақты дәлелдемеді. Ал комиссияның тағы бір мүшесі Кристофер Сидоти «антисемитизм айыптаулары тойдағы күріш шашқандай оңды-солды жасалады» деп мәлімдеді.
Геноцид туралы конвенцияға сәйкес геноцидтің құқықтық анықтамасына сай болу үшін бұл әрекеттердің бүкіл топты немесе оның бір бөлігін жою деген нақты ниетпен жасалғанын да анықтау қажет.
Комиссия Израиль басшыларының мәлімдемелерін талдағанын мәлімдеп, президент Ицхак Герцог, премьер-министр Биньямин Нетаньяху және бұрынғы қорғаныс министрі Йоав Галант «геноцидке арандатты» деп тұжырымдайды.
Сонымен қатар комиссия «геноцидтік ниет — Израиль билігінің және қауіпсіздік күштерінің Газадағы әрекеттерінен жасалған жалғыз ақылға қонымды қорытынды» болғанын жеткізеді.
Комиссия Нетаньяху мен басқа шенеуніктердің мәлімдемелерін «геноцид ниетінің тікелей дәлелі» деп санағанын да айтты.
