Қытайлық Temu маркетплейсіне қатысты АҚШ прокурорлары бірден үш тергеуді бастады. Сауда алаңы зияткерлік меншік ұрлығы, жеке деректерді заңсыз жинау, зиянды бағдарламаларды қолдану және мәжбүрлі еңбекті пайдалану бойынша күдікке ілінді.
Сенатор Том Коттон Temu мен Shein атты екі қытайлық компанияға қатысты федералдық тергеу бастауға шақырды. Оларды зияткерлік меншікті ұрлады деп күдіктенуде. Жергілікті америкалық брендтер бұл маркетплейстерді өздерінің бірегей дизайндарын көшіру және сапасы төмен материалдардан жасалған жалған өнімдерді сату туралы бірнеше рет айыптаған.
Аризона штатының бас прокуроры Крис Мэйес Temu-ға қарсы сотқа шағым бергенін мәлімдеді. Маркетплейс сатып алушылардың жеке деректерін заңсыз жинады деген күдікке ілінді. Мэйестің айтуынша, Temu қолданбасы геолокацияны және пайдаланушылардың смартфондарына орнатылған басқа қосымшалар туралы ақпаратты қоса алғанда, «ауқымды көлемдегі» жеке деректерді жинайды.
«Қосымша сіздің қайда барғаныңыздың бәрін анықтай алады: дәрігердің қабылдауына барсаңыз да, қоғамдық кітапханаға кірсеңіз де, саяси шараға қатыссаңыз да, достарыңызға барсаңыз да. Бұл өте үлкен ауқымдағы жеке өмірге қол сұғу. Сондықтан мен мұны Аризонаның тұтынушыларды алаяқтықтан қорғау туралы заңын бұзудың ең ауыр түрлерінің бірі деп санаймын», — деді Мэйес баспасөз конференциясында.
Temu мен Shein мәжбүрлі еңбекті қолданды деген күдікке де ілінген. Бұл бағытта да АҚШ-та тергеу жүріп жатыр.
«Бұл компаниялар еңбек заңнамасын, соның ішінде мәжбүрлі еңбекті қолдануға тыйымды бұзды деген күдікке бірінші рет ілініп отырған жоқ. АҚШ Конгресі алдыңғы тергеу барысында Temu мен Shein шынында да еңбек заңнамасын бұзғанын растады. Әсіресе, мәжбүрлі еңбекпен жасалған тауарларды елге кіргізуге тыйым салу мәселесі қозғалды», — деді Global Rights Compliance ұйымының мәжбүрлі еңбек жөніндегі бағдарламалар директоры Самир Госвами.
Қазақстандық дизайнерлер де Temu платформасынан өз жұмыстарын қолдан жасалған күйінде тапқанын хабарлаған. Соның бірі — «Арқар мүйіз» (арқар мүйізі) өрнегі бар бірегей кулонның авторы. Оның айтуынша, ол бұл бұйымды тарихи кітаптар мен музей жәдігерлеріне сүйене отырып, өзі әзірлеген.
«Биыл қыста менің жұмысым ұрланды. Өз еңбегімнің көшірмесін көргенде, аяғымның астындағы жер сырғып кеткендей болды. Жаныма қатты батты, мұндай әділетсіздік қалай мүмкін? Мен осы өрнектің дәл осы интерпретациясының авторымын, ал ол ашық қолжетімді емес», — деп жазды ол Threads желісінде.
Қазақстандық автор өз жұмысын қолдан жасаған тауарды сатқан дүкенмен байланысып, оны сатылымнан алып тастауға қол жеткізген. Ол мұны рәсімделген авторлық құқықтарының арқасында жүзеге асыра алған. Егер қажетті құжаттар болмаса, зияткерлік меншік ұрлығын дәлелдеу мүмкін болмас еді.
Сарапшылар қазақстандық дизайнерлерге өз жұмыстарының көшірмелерін байқаса, маркетплейс әкімшілігіне жедел түрде жүгініп, зияткерлік меншікке қатысты мәселелерді мүмкіндігінше тез шешуге кеңес береді.
